Οι… κρεμαστοί «κήποι» στοιχειώνουν τον Πύργο

Εικόνες αισθητικής παρακμής με τις χορταριασμένες οροφές ιστορικών κτιρίων

Ρίζωσαν για τα καλά χορτάρια και… θάμνοι σε Μανωλοπούλειο και Υπνωτήρια ΟΣΕ

Του Χρήστου Βορλόκα

Μια πόλη με εμφανή τα σημάδια της παρακμής θα κληθεί να διαχειριστεί ο επόμενος δήμαρχος της πρωτεύουσας του νομού Ηλείας. Το δραματικό αδιέξοδο με τα σκουπίδια, αν και κορυφαίο από τα προβλήματα του δήμου Πύργου, δεν είναι το μόνο που θα προκαλέσει πονοκέφαλο στον νικητή των εκλογών, σε μόλις είκοσι μέρες από σήμερα.

Έντονα είναι τα σημάδια αισθητικής υποβάθμισης του Πύργου, τη στιγμή που στην πόλη έγιναν κάποια μικρά βελτιωτικά βήματα, όπως το Αρχαιολογικό Μουσείο, οι κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, η έναρξη εργασιών στο συγκρότημα Ξυστρή, η καθυστερημένη (έστω) έναρξη εργασιών ανάπλασης της περιοχής παραπλεύρως του σιδηροδρομικού σταθμού. Αν και η απερχόμενη δημοτική αρχή πήρε κάποιες πρωτοβουλίες να αναβαθμίσει αισθητικά τον Πύργο, στο «δια ταύτα» η πόλη μοιάζει τριτοκοσμική ακόμη και σε κεντρικά της σημεία. Έμειναν μόνο κάποια φωτορεαλιστικά αρχιτεκτονικά σχέδια, για να δηλώνουν πώς θα μπορούσαν να είναι κάποια ιστορικά κτίρια της πόλης αν όλα γίνονταν όπως έπρεπε για την ανάδειξή τους.

Στοιχειωμένο το Μανωλοπούλειο

Το νεοκλασικό κτίριο του Μανωλοπούλειου νοσοκομείου του Πύργου, παρά την θετική εξέλιξη με τα έργα ενίσχυσης της στατικότητάς του, αυτή την περίοδο μοιάζει με ένα κτίριο – φάντασμα. Εδώ και μήνες ολοκληρώθηκαν οι εργασίες αποκατάστασης της στατικότητας του κτιρίου, όμως η τελική φάση του έργου δεν φαίνεται να είναι ιδιαίτερα κοντά. Η μελέτη, που δεν κατέστη δυνατό να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ, προβλέπει τη δημιουργία πολυχώρου πολιτισμού και κέντρου τεχνών που θα υποστηρίζει πολιτιστικές λειτουργίες του δήμου και θα προσδώσει στην πόλη την αναβίωση της ιστορικής εικόνας από την ακμή που γνώρισε κατά τον 19ο αιώνα. Παράλληλα, περιλαμβάνει εκθεσιακό τμήμα (μόνιμες συλλογές και περιοδικές εκθέσεις, καφέ, πωλητήριο, στούντιο εικόνας και ήχου, ατελιέ, αναγνωστήριο, κατάστημα πώλησης), αμφιθέατρο χωρητικότητας διακοσίων ατόμων και κήπο με υπαίθρια έκθεση γλυπτικής.

Σήμερα ωστόσο, το κτίριο αυτό είναι ένα από τα δύο ιστορικά κτίσματα του Πύργου που προκαλούν συναισθήματα απέχθειας στους περαστικούς. Στο πάνω μέρος των τοίχων του Μανωλοπούλειου έχουν φυτρώσει περιμετρικά χορτάρια και αγριολούλουδα, γεγονός που υποδηλώνει την παρουσία υγρασίας στην πέτρινη τοιχοποιία. Και η απορία που γεννιέται είναι αν η κατάσταση αυτή εμπνέει ή όχι ανησυχία για τις εργασίες που έχουν γίνει μέχρι τώρα, καθότι η εισροή νερού από τις βροχές στο εσωτερικό των τοιχωμάτων, ενδεχομένως να προκαλέσει νέα προβλήματα, αν μάλιστα παραταθεί περισσότερο η οριστική λύση.

Την εικόνα παρακμής του παλιού νοσοκομείου συμπληρώνει το εφαπτόμενο κτίριο της «νέας πτέρυγας». Μόλις δέκα χρόνια πριν εκεί ήταν το νοσοκομείο της πρωτεύουσας του νομού και σήμερα είναι ένα κτίριο ρημαγμένο και λεηλατημένο. Δεκάδες αλουμινένια παράθυρα έχουν αφαιρεθεί, πανάκριβα συστήματα κλιματισμού έκαναν «φτερά» και στο εσωτερικό του κτιρίου υπάρχουν παντού σημάδια βανδαλισμών. Παρά το γεγονός ότι το κτίριο κατασκευάστηκε πρόσφατα, η εγκατάλειψή του φανερώνει ότι η περιουσία του Δήμου Πύργου βρίσκεται στο περιθώριο του ενδιαφέροντος της δημοτικής αρχής.

Κτίριο – θρίλερ στο κέντρο του Πύργου

Στο κεντρικότερο σημείο του Πύργου, ωστόσο, ένας άλλος «κρεμαστός κήπος» από αγριόχορτα που βρίσκεται σε άλλο ιστορικό κτίριο, λίγα μόλις μέτρα από το νέο Δημαρχείο, προκαλεί θυμηδία στους περαστικούς. Πρόκειται για το κτίριο των υπνωτηρίων του ΟΣΕ επί της Τάκη Πετροπούλου, με τη μια πλευρά του στο πάρκο της ΣΠΚ. Είναι το κτίριο που στέγασε κάποτε έναν από τους πρώτους σιδηροδρομικούς σταθμούς της χώρας, αποτελώντας την αφετηρία του Πύργου προς το Κατάκολο και αργότερα προς την Αρχαία Ολυμπία. Οι περιπέτειες του κτιρίου είναι ατελείωτες. Ενώ έγινε αγώνας στο παρελθόν για να περάσει από τον ΟΣΕ στον δήμο Πύργου, όταν αυτό επιτεύχθηκε, το κτίριο έμεινε για αρκετά χρόνια στα αζήτητα. Κάποια μελέτη που εκπόνησαν οι Τεχνικές Υπηρεσίες και ο αρχιτέκτονας του δήμου Άρης Φιλιππόπουλος, ενώ εγκρίθηκε από το τοπικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων της Πάτρας, δεν κατέστη δυνατό να μπει στην φάση της υλοποίησης.

Κι εδώ έμειναν τα εντυπωσιακά ψηφιακά σχέδια, που αντιπαραβαλλόμενα με την σκληρή πραγματικότητα προκαλούν απογοήτευση, καθώς το κτίριο σήμερα μοιάζει με σκηνικό ταινίας θρίλερ! Άπειρες οι περιπτώσεις βανδαλισμού σε βάρος του κτιρίου, με αποκορύφωμα την πυρκαγιά που ξέσπασε το 2012 και κατέστρεψε μεγάλο μέρος του εσωτερικού του. Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για ένα νεοκλασικό κτίριο του 19^ου αιώνα, η μελέτη δεν προτείνει κάποιον χώρο πολιτισμού, αλλά την μεταφορά υπηρεσιών του διευρυμένου Δήμου Πύργου. Συγκεκριμένα στο ισόγειο προβλέπεται εγκατάσταση του αυτοτελούς τμήματος της Πολεοδομίας με διαμόρφωση των προβλεπόμενων θέσεων εργασίας και στον όροφο μεταφορά της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του δήμου. 

Σε απόσταση αναπνοής, το πάρκο της ΣΠΚ, ένα από τα πολυσυζητημένα έργα ανάπλασης της πρώτης περιόδου του «Καποδιστριακού» δήμου Πύργου. Κι εδώ εικόνες παρακμής. Δεκάδες φωτιστικά σπασμένα, το πράσινο ταλαιπωρημένο, το σιντριβάνι εγκαταλελειμμένο και η πάλαι ποτέ ξύλινη πέργκολα εξαφανισμένη! Στην παιδική χαρά του πάρκου ελάχιστα παιδιά θα συναντήσει κανείς, αφού αρκετά από τα όργανα έχουν τα χάλια τους, ενώ στους τοίχους και στα μαρμάρινα παγκάκια, ακατανόητα συνθήματα και άσεμνες φράσεις συμπληρώνουν την εικόνα παρακμής.

Ξεφτίζει το Λάτσειο…

Από όλο αυτό το σκηνικό αισθητικής υποβάθμισης δεν εξαιρείται ούτε το κτίριο – σύμβολο του δήμου Πύργου, το Λάτσειο Δημοτικό Μέγαρο. Τα σημάδια του σεισμού του 2008 είναι ακόμη εμφανή ενώ η υγρασία ξεκολλάει πλέον σοβάδες και μαρμάρινες επενδύσεις μέσα κι έξω από το κτίριο. Στην πλατεία το άλλοτε εντυπωσιακό σιντριβάνι δείχνει τώρα να «αγκομαχάει» και στα πεζοδρόμια, όσα δέντρα ξεραθούν ή όσοι φανοστάτες καταστραφούν… ούτε λόγος για αντικατάστασή τους.

Αυτή είναι η αισθητική της μεγαλύτερης πόλης της Ηλείας, έδρας του δήμου – πρωτεύουσας του νομού. Κανείς δεν ξέρει αν σε πέντε χρόνια που θα λήξει η θητεία του επόμενου δημάρχου θα έχει αλλάξει κάτι προς το καλύτερο. Όλοι όμως οι πολίτες του Πύργου ξέρουν ότι με την κατάσταση αυτή δεν πάει άλλο και ότι η χαμένη αίγλη του Πύργου πρέπει επιτέλους να ανακτηθεί.