Αρχαία Ολυμπία: Του… ύψους και του βάθους οι επισκέψεις

Σημάδια αισθητής βελτίωσης φέτος αλλά «βουτιά» από 2007 έως 2010 με βάση τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ

-Ποιοι παράγοντες παίζουν ρόλο στα σκαμπανεβάσματα της τουριστικής κίνησης

Του Χρήστου Βορλόκα

Μάλλον απογοητευτικά μπορεί να χαρακτηριστούν στο σύνολό τους τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν την κίνηση στο μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας μέσα στην τελευταία δεκαετία, παρά την ικανοποίηση που φαίνεται να επιφέρει η πρόσφατη διαπίστωση για αύξηση των επισκέψεων, για το χρονικό διάστημα Ιανουάριος - Ιούλιος του 2013, κατά 66,4% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα.

Αν και η κίνηση στον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας φαίνεται σχετικά σταθερή μέσα στη δεκαετία 2002 - 2012, στο μουσείο διαπιστώνονται σοβαρά «σκαμπανεβάσματα» που αξίζει να εστιάσουμε το ενδιαφέρον μας σ’ αυτά, εφόσον μιλάμε για τον μεγαλύτερο ιστορικό και πολιτιστικό θησαυρό της Ηλείας που πρέπει να λειτουργεί σαν μαγνήτης για τον τουρισμό. Ιδίως την τελευταία τριετία ο αριθμός των επισκεπτών του μουσείου έπεσε αρκετά κάτω από το αποδεκτό όριο των 100.000 ατόμων ανά έτος, όταν ακόμη και πριν το 2004 υπήρξε χρονιά που οι επισκέπτες άγγιζαν τις 200.000.

Φέτος ωστόσο τα πράγματα δείχνουν να βελτιώνονται αισθητά, με βάση τα μέχρι τον Ιούλιο στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία. Πιο αναλυτικά, από Ιανουάριο μέχρι Ιούλιο του 2013 στο μουσείο εκδόθηκαν 65.582 εισιτήρια και στον αρχαιολογικό χώρο 249.019, όταν πέρυσι είχαμε αντίστοιχα 39.407 και 210.322 εισιτήρια. Πάντως, μέσα από την μελέτη των στατιστικών στοιχείων για τις επισκέψεις του μουσείου Αρχαίας Ολυμπίας, όπως η «Πρωινή» τα επεξεργάστηκε και τα παρουσιάζει σ’ αυτή την έρευνα, βγαίνουν αρκετά ενδιαφέροντα συμπεράσματα.

Πριν και μετά το 2004…

Το πλέον παράδοξο είναι ότι το 2004 που η Ολυμπία βρισκόταν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, δεν ήταν και η καλύτερη χρονιά για το μουσείο αλλά και τον αρχαιολογικό χώρο. Τη χρονιά εκείνη στο μουσείο κόπηκαν  133.105 εισιτήρια και στον αρχαιολογικό χώρο 391.737 (σύνολο 524.842). Αντίθετα, οι δύο επόμενες χρονιές ήταν οι καλύτερες για το μουσείο της Ολυμπίας αλλά και για τον αρχαιολογικό χώρο. Συγκεκριμένα, το 2005 είχαμε 164.305 εισιτήρια στο μουσείο και 446.806 στον αρχαιολογικό χώρο (σύνολο 611.111) ενώ το 2006 αντίστοιχα 176.944 και 455.606 (σύνολο 632.550). Για το μουσείο όμως η καλύτερη επίδοση της δεκαετίας ήταν το 2002 που έκοψε 195.017 εισιτήρια. Το 2003, χρονιά της ανακαίνισης του μουσείου ενόψει Ολυμπιάδας, κόπηκαν μόλις  7.112 εισιτήρια, όμως λόγω των έργων δεν υπήρχαν απαιτήσεις και ο αριθμός αυτός δεν υπολογίζεται ως μετρήσιμη επίδοση.

Και ενώ μετά το 2004 φαινόταν ότι οι πολύ επιτυχημένοι Ολυμπιακοί Αγώνες λειτούργησαν θετικά για την Ολυμπία, οδηγώντας την καμπύλη επισκεψιμότητας σε ανοδική τροχιά, από το 2007 άρχισε η καμπή. Από 133.782 εισιτήρια που κόπηκαν το 2007 στο μουσείο, φτάσαμε να κοπούν μόλις 45.953 εισιτήρια τρία χρόνια αργότερα, το 2010, μια θεαματική πτώση της τάξης του 65,7%! Ευτυχώς, από την επόμενη χρονιά, το 2011, άρχισε να βελτιώνεται η κατάσταση ενώ το 2013 είναι βέβαιο πως θα κλείσει ξανά με εξαψήφιο αριθμό επισκεπτών στο μουσείο, μετά από τέσσερα χρόνια.

Οι αιτίες της κάμψης

Η μεγάλη περιπέτεια στην οποία έχει μπει η χώρα μας από το 2009 με την πρωτοφανή οικονομική ύφεση, φαίνεται ότι αποτελεί την κύρια αιτία της κάμψης που παρουσιάζει η επισκεψιμότητα στην Ολυμπία, ιδίως στο μουσείο της. Μεγάλος αριθμός Ελλήνων τουριστών έπαψε να κάνει εκδρομές ενώ και αρκετοί ξένοι που σκόπευαν να ταξιδέψουν στην Ελλάδα άλλαξαν σχέδια λόγω της μεγάλης κοινωνικής αναταραχής στη χώρα μας, στα πρώτα χρόνια του μνημονίου. Αυτό φαίνεται και από την αντίστοιχη μείωση επισκέψεων σε άλλα μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας. Δεν θα πρέπει να παραβλεφθεί και ένα ακόμη αρνητικό γεγονός, οι πυρκαγιές του 2007, που «πλήγωσαν» αρκετά σοβαρά την Ολυμπία και επέδρασαν αρνητικά στην προσέλκυση επισκεπτών τα επόμενα χρόνια.

Βέβαια, στην Ολυμπία θα πρέπει να συνυπολογιστούν δύο σημαντικά δεδομένα που τη διαφοροποιούν σε σχέση με άλλους αρχαιολογικούς προορισμούς. Το ένα είναι η μετά την Ολυμπιάδα θετική εικόνα της Ολυμπίας που διαχύθηκε ανά τον κόσμο αλλά δεν είχε, όπως δείχνουν τα πράγματα, την ανάλογη ανταπόκριση, παρά το γεγονός ότι με τα έργα του 2004 (αναπλάσεις, μουσεία κλπ) η Ολυμπία έγινε σημαντικά πιο ελκυστική. Το άλλο στοιχείο είναι η ραγδαία άνοδος της κρουαζιέρας μέσα στην τελευταία δεκαετία, με το Κατάκολο να αναδεικνύεται πρωταγωνιστής (τρίτο λιμάνι σε αφίξεις κρουαζιερόπλοιων στην Ελλάδα). Από 500.000 περίπου επισκέπτες κρουαζιέρας που είχαμε το 2002, φτάσαμε σε 819.943 το 2011 και 749.892 το 2012, ενώ για το 2013 αναμένεται αύξηση του τελικού αριθμού τουριστών που αφίχθηκαν ή θα αφιχθούν στο Κατάκολο. Λογικά, τα δύο αυτά δεδομένα θα μπορούσαν να εγγυηθούν την αύξηση των επισκεπτών, αντί της μείωσης που έχει καταγραφεί τα τελευταία χρόνια.

Οι μισοί δεν πάνε Ολυμπία…

Ειδικότερα, αν εστιάσουμε σε μια συγκεκριμένη χρονιά, το 2011, που εμφανίζεται με την μεγαλύτερη προσέλευση τουριστών κρουαζιέρας, θα δούμε ότι τα 501.330 εισιτήρια σε μουσείο και αρχαιολογικό χώρο είναι μάλλον λίγα για ένα δυναμικό τουριστών της τάξης των 819.943 ατόμων που καταγράφηκαν στις αφίξεις στο Κατάκολο. Κι αυτό διότι, περισσότεροι από τριακόσιες χιλιάδες τουρίστες (ίσως και οι μισοί της κρουαζιέρας, εφόσον τα στατιστικά των εισιτηρίων αφορούν και άλλες κατηγορίες τουριστών) δεν επισκέφθηκαν καθόλου την Ολυμπία! Αρκετοί είναι εξάλλου οι τουρίστες κρουαζιέρας που επιλέγουν κάποια άλλη τοπική εκδρομή από εκείνες που έχουν προγραμματίσει οι τουριστικοί πράκτορες, με επισκέψεις σε οινοποιεία, αγροτοτουριστικές μονάδες αλλά και παραλίες στη γύρω από το Κατάκολο περιοχή.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, επιβάλλεται τα στατιστικά στοιχεία να μελετώνται από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς των Υπουργείων Πολιτισμού και Τουρισμού, της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης αλλά και τους μαζικούς φορείς της Ηλείας. Δεν πρέπει να επικαλούμαστε όλοι την Ολυμπία ως συγκριτικό πλεονέκτημα στον τουρισμό χωρίς να σταθμίζονται και να αξιολογούνται τόσο σημαντικά δεδομένα, όπως τα στοιχεία αυτά.

 

Δήλωση διευθύντριας Ζ΄ ΕΠΚΑ Γεωργίας Χατζή:

«Προτιμούν περισσότερο έναν περίπατο στα μνημεία»

Τη δική της εξήγηση για την πτωτική τάση στις επισκέψεις στο μουσείο έναντι του αρχαιολογικού χώρου δίνει η διευθύντρια της Ζ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Γεωργία Χατζή. Με δηλώσεις της στην «Πρωινή» η κα Χατζή επισημαίνει την παγιωμένη τάση των τουριστών να επισκέπτονται κατά προτεραιότητα τα μνημεία, ενώ δεύτερη επιλογή τους να είναι τα μουσεία:

«Σε πανελλαδικό επίπεδο οι επισκέπτες προτιμούν τους αρχαιολογικούς χώρους περισσότερο από τα μουσεία. Μια εξήγηση είναι ότι συνδυάζουν έναν ευχάριστο περίπατο σ’ έναν ανοιχτό χώρο, μέσα στη φύση με περιήγηση στα ιστορικά μνημεία. Φυσικά θα πρέπει να συνυπολογιστεί και η επίδραση της οικονομικής κρίσης όπου ένας επισκέπτης μπορεί να σκέφτεται το επιπλέον εισιτήριο, έτσι επιλέγει να δει μόνο τον αρχαιολογικό χώρο». Η κα Χατζή πάντως εκφράζει την ικανοποίησή της για την αυξημένη κίνηση που υπάρχει φέτος στην Ολυμπία: «Είναι πραγματικά ένα φαινόμενο αυτή η αύξηση της κίνησης, που αφορά κυρίως τις οργανωμένες ομάδες τουριστών, όπως οι επισκέψεις από τις κρουαζιέρες, οι οποίες θα συνεχιστούν μέχρι το τέλος Νοεμβρίου».

Αξίζει να τονιστεί ότι οι τιμές των εισιτηρίων στην Ολυμπία είναι στα 6 ευρώ για τον αρχαιολογικό χώρο και στα 6 ευρώ επίσης για το μουσείο. Από το 2009 έχει καθιερωθεί και ενιαίο εισιτήριο που η αξία του είναι 9 ευρώ.