Χαμένοι στη μετάφραση (ξανά)

Η διαστρέβλωση της εμπειρικής αλήθειας ή της πραγματικότητας δεν είναι απλή υπόθεση.

Απαιτεί διαρκή προσπάθεια, πολλές επαναλήψεις και απουσία οποιονδήποτε ηθικών αναστολών. Δηλαδή, αργά ή γρήγορα θα χρειαστεί να πεις ένα ψέμα, και ύστερα για να μην καταρρεύσει το πρώτο θα πεις και ένα δεύτερο, ακολούθως ένα τρίτο και πάει λέγοντας, μέχρι που η ποσότητα του ψεύδους θα φτάσει να είναι ασύγκριτα μεγαλύτερη από τις όποιες αλήθειες. Δεν πρόκειται όμως για θέμα κατεξοχήν ποσοτικό. Δε  χρειάζεται δηλαδή το ψέμα καθεαυτό να είναι χονδροειδές. Χονδροειδείς χρειάζονται να είναι μόνο οι επιπτώσεις του, οι κυματισμοί μετά τη ρίψη της πετρούλας στη λίμνη του δημόσιου λόγου. Πολλές φορές αρκεί να αλλάξεις μία μόνο λέξη προκειμένου να πετύχεις το επιθυμητό αποτέλεσμα. Μόνο μία ή άντε το πολύ δύο για λόγους νοηματικής ορθότητας, συναρμογής του υπόλοιπου κειμένου με τον όρο κλειδί που άλλαξε. Έτσι, στο αρχικό τηλεγράφημα του ΑΠΕ-ΜΠΕ (Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων), το οποίο για τις ανάγκες της ενημέρωσης του ελληνικού κοινού μετάφρασε ανακοίνωση της Καγκελαρίας για την επίσκεψη της Μέρκελ στην Ελλάδα, διαβάζουμε: «Μήνυμα ότι η γερμανική κυβέρνηση θα συνεχίσει να στηρίζει τα επιτυχή μέτρα λιτότητας της Ελλάδας μεταφέρει η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ στην Αθήνα… ». Σαφές. Μόνο που λίγο αργότερα το ίδιο πρακτορείο προχωρά σε μία αμφιλεγόμενη αναδιατύπωση του επίμαχου αποσπάσματος που ακόμη κι αν «στέκει» δημιουργεί εκ των πραγμάτων ερωτήματα, καθώς στο ανασκευασμένο τηλεγράφημα η «λιτότητα» εξαφανίζεται και δίνει τη θέση της στην «εξυγίανση»: «Μήνυμα ότι η γερμανική κυβέρνηση θα συνεχίσει να στηρίζει την πορεία εξυγίανσης στην Ελλάδα μεταφέρει η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ στην Αθήνα...». Μετά την αναμπουμπούλα που δημιούργησε η μετατροπή, το ΑΠΕ-ΜΠΕ απέδωσε την αναδιατύπωση σε «λάθος στη μετάφραση που … όφειλε να διορθώσει». Και μπορεί να έχει δίκιο το πρακτορείο. Μπορεί όντως το «sparkurs» το οποίο προέρχεται από το γερμανικό ρήμα «sparen» (αποταμιεύω, εξοικονομώ, φείδομαι), να ανταποκρίνεται με μεγαλύτερη ακρίβεια στη διορθωμένη εκδοχή της μετάφρασης. Το δυστύχημα για τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού είναι ότι δεν είναι ιδιαίτερα γερμανομαθής, τουλάχιστον όχι όσο κάποια από τα στελέχη της κυβέρνησης, που θα μπορούσαν να έχουν απαιτήσει από το πρακτορείο μία πιο πιστή μετάφραση…

ο Λουκάς και ο Σόλων