«Ε ρε έρμε Καβάφη…»
- Γράφτηκε από τον/την NewsRoom
Θα το πω δίχως περιστροφές κι ας παρεξηγηθώ: κάθε φορά που πιάνουν στο στόμα τους τον Καβάφη, τον Ελύτη, τον Ρίτσο ή ακόμα και τον Λένιν –από Καρατζαφέρη μέχρι Σαμαρά,
διαλέγετε και παίρνετε– με πιάνει ένα σφίξιμο. Όχι γιατί «περνιέμαι» για αυθεντία αλλά γιατί όποιος διατηρεί στοιχειώδη επαφή με την ποίηση, τη λογοτεχνία ή τη φιλοσοφία, προσέχει ώστε να διαχειρίζεται με σεβασμό τα λόγια των γιγάντων, όποτε νιώθει την επιθυμία να εκφραστεί στεκούμενος στον ώμο τους. Δυστυχώς αυτό είναι αναπόφευκτο να παραβιάζεται. Όσα κείμενα κι αν γραφούν σχετικά, καταγγέλλοντας την κακοχρησία του πνευματικού πλούτου, ο οποιοσδήποτε που θα τύχει να συναντήσει ένα ποίημα και θα του γυαλίσει κάποιος «πιασάρικος», κατά το κοινώς λεγόμενο, στίχος, θα τον εντάξει δίχως δεύτερη σκέψη στον λόγο του, αδιαφορώντας παντελώς για το ιδιαίτερο νοηματικό πλαίσιο. Το μόνο που τον απασχολεί σε αυτήν την περίπτωση είναι να τον απαγγείλει με ύφος περισπούδαστο και καμάρι γύφτικου σκεπαρνιού. Μπουχτίσαμε από αποσπάσματα και αποφθεγματικού τύπου αναφορές. Και σα να μην έφταναν όλα αυτά, να σου τα θραύσματα των καβαφικών ποιημάτων, να περιφέρονται «αλλόφρονα» πάνω στα αστικά λεωφορεία της Αθήνας. Η πρωτοβουλία ανήκει στο Αρχείο Καβάφη του Ιδρύματος Ωνάση, το οποίο έκρινε καλό να τοποθετήσει στίχους του μεγάλου ποιητή σε αφίσες λεωφορείων. Το αποτέλεσμα είναι απογοητευτικό πέρα από διαστροφικό, με όρους νοήματος. Χαρακτηριστικό είναι το ακόλουθο παράδειγμα. «Είναι επικίνδυνον πράγμα η βία» αναφέρει ο καβαφικός στίχος. Μόνο που ο ποιητής δεν αναφέρεται στη βία ως βιαιότητα αλλά ως βιασύνη: «(...) Να μη βιαζόμεθα· είν' επικίνδυνον πράγμα η βία. Τα πρόωρα μέτρα φέρνουν μεταμέλεια» (αξίζει να αναζητήσει κανείς το εξαιρετικό ρεπορτάζ της Ναταλί Χατζηαντωνίου που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη στην «Ελευθεροτυπία»). Αυτή κι άλλες κραυγαλέες παρερμηνείες συναντάς πλέον στους δρόμους της πρωτεύουσας. Φαινόμενα που δίχως άλλο ενθαρρύνουν αυτό ακριβώς το οποίο θα πρέπει να πολεμηθεί με αγάπη και αφοσίωση για τα γράμματα και κείνους που τα έγραψαν. Έτσι βλέποντας τους πολύτιμους στίχους του αλεξανδρινού να ταλαιπωρούνται, δε γίνεται να μην αναφωνήσεις: «ε ρε έρμε Καβάφη, τι σου ΄μελλε να πάθεις…»
ΦΙΛΗΒΟΣ