Έτσι κρίθηκαν τα αποτελέσματα σε Πύργο - Ήλιδα

Καθοριστικός ο ρόλος των άκυρων και των λευκών που αυξήθηκαν σημαντικά στις επαναληπτικές εκλογές

Λιγότεροι κατά 10% στον δεύτερο γύρο οι ψηφίσαντες στον δήμο Πύργου…

Του Χρήστου Βορλόκα

Ολόκληρη η εβδομάδα που διανύσαμε μετά τον δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών, αναλώθηκε από τους επιτυχόντες και κυρίως από τους αποτυχόντες συνδυασμούς στη μελέτη των αποτελεσμάτων, με στόχο την εξαγωγή συμπερασμάτων για τις συμπεριφορές του εκλογικού σώματος στην κάλπη.

Είναι βέβαιο ότι η μελέτη αυτή από τα επιτελεία των υποψηφίων ίσως διαρκέσει πολλές ακόμη εβδομάδες ή και μήνες, μέχρι να οδηγήσει σε κάποια ασφαλή συμπεράσματα. Μια πρώτη προσέγγιση επιχειρεί σήμερα η «Πρωινή» εστιάζοντας στα αποτελέσματα των δύο μεγάλων δήμων, Πύργου και Ήλιδας.

Περισσότερο ενδιαφέρον συγκεντρώνει η περίπτωση του δήμου Πύργου όπου η «μάχη» ήταν πολύ πιο αμφίρροπη, λόγω της μεγάλης «δεξαμενής» ψηφοφόρων που καλούνταν να ψηφίσουν στις επαναληπτικές εκλογές τους δύο υποψηφίους δημάρχους οι οποίοι δεν αποτελούσαν επιλογή τους στον πρώτο γύρο. Συγκεκριμένα, το 57,65% των ψηφισάντων στον πρώτο γύρο επέλεξαν διαφορετικούς υποψηφίους δημάρχους και όχι κάποιον εκ των Γαβρίλη Λιατσή και Τάκη Αντωνακόπουλου. Στον δεύτερο γύρο λοιπόν έχει ενδιαφέρον να μελετήσει κανείς την συμπεριφορά αυτού του μεγάλου συνόλου, που αριθμούσε περίπου 17.450 εκλογείς.

Η αποχή, τα άκυρα και τα λευκά

Διάφορες εκτιμήσεις, μάλλον βιαστικές και επιφανειακές, «χρεώνουν» το τελικό αποτέλεσμα σε άλλους υποψηφίους, ότι δήθεν λειτούργησαν εκδικητικά επειδή έμειναν εκτός. Τα στοιχεία όμως για το πώς ψήφισαν οι εκλογείς στον δεύτερο γύρο, αλλά και κάποια δεδομένα που θα συνεξεταστούν, φαίνεται να αποδυναμώνουν τέτοιους ισχυρισμούς.

Αν δούμε τα αριθμητικά δεδομένα των δύο εκλογικών αναμετρήσεων, στις 18 και στις 25 Μαΐου, το πρώτο που πρέπει να σημειώσουμε είναι η διαφορά ψηφισάντων. Την πρώτη Κυριακή, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών, ψήφισαν 31.279 πολίτες έναντι 28.132 που προσήλθαν στις κάλπες την δεύτερη Κυριακή. Οι 3.147 λιγότεροι εκλογείς που δεν πήγαν να ψηφίσουν, αποτελούν το 6% επί των εγγεγραμμένων και το 10% επί των ψηφισάντων του Α΄ γύρου, ένα σημαντικό ποσοστό που μπορεί να αποβεί καθοριστικό για το εκλογικό αποτέλεσμα. Η κοινή λογική λέει ότι, στη μεγάλη τους πλειοψηφία, οι απέχοντες είναι ψηφοφόροι άλλων συνδυασμών που έμειναν εκτός στον πρώτο γύρο και όχι των δύο που αναμετρώνται, λόγω της μεγάλης συσπείρωσης για την τελική «μάχη». Γεγονός πάντως είναι ότι ψήφισαν 3.147 λιγότεροι απ’ ότι την πρώτη Κυριακή.

Το δεύτερο σημαντικό δεδομένο είναι ο υπερβολικά μεγάλος αριθμός άκυρων και λευκών ψηφοδελτίων. Την πρώτη Κυριακή τα άκυρα ψηφοδέλτια ήταν 778 (2,49%) τη δεύτερη όμως εκτινάχτηκαν στα 2.439 (8,67%) υπέρ τριπλασιάζοντας τον αριθμό τους! Αντίστοιχα τα λευκά ψηφοδέλτια ήταν 240 (0,77%) την πρώτη και 1.685 (5,99%) την δεύτερη Κυριακή. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι από τους 28.132 ψηφίσαντες την δεύτερη Κυριακή, οι 4.124 (14,66%) εκφράστηκαν διαφορετικά και δεν ψήφισαν κανέναν εκ των δύο «μονομάχων». Η δε μεγάλη πλειοψηφία των άκυρων και λευκών ψηφοδελτίων αποτελούσε έκφραση αντίδρασης ψηφοφόρων που οι συνδυασμοί τους έμειναν εκτός διεκδίκησης.

Ζυμώσεις πριν τη «μονομαχία»

Μια μεγάλη απορία που γεννιέται στους πολίτες, είναι το πώς οι δύο τελικοί διεκδικητές αντλούν ψήφους ώστε να διπλασιάζουν την εκλογική τους δύναμη στις επαναληπτικές εκλογές, όπως έγινε στον δήμο Πύργου. Στην περίπτωση αυτή παίζουν ρόλο οι πιθανές προσεγγίσεις με τους επικεφαλής των συνδυασμών που έμειναν εκτός μάχης. Με δεδομένο ωστόσο ότι τέτοιες προσεγγίσεις δεν έγιναν, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, με δεδομένο επίσης ότι και οι εκτός μάχης επικεφαλής, σε δηλώσεις τους άφησαν ελεύθερους τους ψηφοφόρους τους να επιλέξουν τον συνδυασμό που επιθυμούσαν, δεν υπήρξαν στην περίπτωση του δήμου Πύργου κάποιες συμφωνίες μεταξύ επικεφαλής συνδυασμών. Έτσι, οι δυο διεκδικητές βολιδοσκόπησαν ελεύθερα υποψήφιους και  ψηφοφόρους των εκτός μάχης συνδυασμών, κατορθώνοντας να προσελκύσουν μερικές χιλιάδες ο καθένας (5.715 ο κ. Λιατσής και 5.479 ο κ. Αντωνακόπουλος).

Ένα λάθος που κάνουν όσοι προσεγγίζουν μόνο με μαθηματικό τρόπο τα αποτελέσματα, είναι η αγνόηση ειδικών πολιτικών και κοινωνικών παραμέτρων που μπορεί να λειτουργούν ώστε να υπάρξουν αυτές οι μετακινήσεις. Μια από αυτές τις παραμέτρους είναι ότι, οι συνδυασμοί που μένουν εκτός στον πρώτο γύρο είχαν σχεδόν όλοι πολυσυλλεκτικά ψηφοδέλτια. Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι, μπορεί ο επικεφαλής να ανήκει σε συγκεκριμένο πολιτικό χώρο, ψηφίζεται όμως και από αρκετούς πολίτες αντίθετης ιδεολογικοπολιτικής ταυτότητας. Αυτό συμβαίνει χάρη στην ικανότητα του επικεφαλής να ελκύει πολίτες από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους ή εξαιτίας φιλικών, συγγενικών ή κοινωνικών δεσμών που μπορεί να υπάρχουν.

Οι εκούσιες μετακινήσεις

Επίσης, πρέπει να συνυπολογιστούν και οι μεμονωμένες επιλογές κάποιων υποψήφιων δημοτικών συμβούλων αποτυχόντων συνδυασμών να κινηθούν υποστηρικτικά – ορισμένοι και φανερά- στον δεύτερο γύρο προς συγκεκριμένους συνδυασμούς. Έτσι αρκετοί πολίτες, απελευθερωμένοι από την συναισθηματική και ηθική «εξάρτηση» από τον συνδυασμό που στήριξαν στον πρώτο γύρο, εφόσον αυτός δεν προκρίθηκε, αναζήτησαν τον πιο κοντινό τους συνδυασμό στον δεύτερο γύρο. Κάπως έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι ο μεν κ. Λιατσής από 6.445 ψήφους ανέβηκε στις 12.160 ο δε κ. Αντωνακόπουλος από 6.369 στους 11.848.

Στην προσπάθειά τους να εξηγήσουν το τελικό αποτέλεσμα, ορισμένοι από εκείνους που ανήκουν στους «χαμένους» έβγαλαν βιαστικά συμπεράσματα. Αρκεί όμως μια προσεκτική μελέτη των αποτελεσμάτων ανά εκλογικό κέντρο για να γίνει αντιληπτό ότι μια ήττα έχει βαθύτερες και πιο σύνθετες αιτίες. Ένα παράδειγμα: στην Πεύκη όπου ο Τ. Αντωνακόπουλος «σάρωσε» την πρώτη Κυριακή με 128 ψήφους, στις επαναληπτικές πήρε μόνο 84, χάνοντας 44 ψήφους σε συνθήκες μέγιστης συσπείρωσης. Αντίστοιχα στη Βαρβάσαινα, από 60 ψήφους την πρώτη Κυριακή, ο κ. Αντωνακόπουλος έπιασε τους 300 την δεύτερη (αύξηση… 400%) αν σκεφτεί κανείς ότι πρόκειται για το χωριό του επίσης υποψηφίου δημάρχου Αντώνη Καράμπελα, τον οποίο ορισμένοι ατυχώς ενοχοποίησαν για «ρεβανσιστική» συμπεριφορά στις επαναληπτικές εκλογές (αυτό τουλάχιστο δηλώνουν τα ίδια τα αποτελέσματα).

 

Ήλιδα: προδιαγεγραμμένο το αποτέλεσμα

Στον δεύτερο μεγαλύτερο δήμο του νομού, τον δήμο Ήλιδας, τα πράγματα είναι πιο απλά. Η διαφορά οκτώ ποσοστιαίων μονάδων ανάμεσα σε Χρήστο Χριστοδουλόπουλο και Γιάννη Λυμπέρη στον πρώτο γύρο φαίνεται ότι προδίκασε το τελικό αποτέλεσμα. Εδώ οι δύο «μονομάχοι» συγκέντρωσαν συνολικά το 84,62% (17.700 ψήφους) των 21.458 ψηφισάντων στον πρώτο γύρο και μόλις 15,38% (3.215 ψήφοι) ήταν η «δεξαμενή» των υπόλοιπων συνδυασμών.

Στις επαναληπτικές ψήφισαν 19.843 άτομα (1.615 λιγότεροι), όπου τα άκυρα και τα λευκά δεν ξεπέρασαν συνολικά τα 1.240 ψηφοδέλτια (753 άκυρα και 487 λευκά). Η διαφορά των 1.468 ψήφων μεταξύ του πρώτου Χρήστου Χριστοδουλόπουλου και του δεύτερου Γιάννη Λυμπέρη αυξήθηκε στις 2.051 ψήφους, παγιώνοντας την άνετη επικράτηση του νέου δημάρχου Ήλιδας, ο οποίος θα ήταν πρώτος ακόμη και αν όλα τα άκυρα και λευκά μετατρέπονταν σε ψήφους υπέρ του δεύτερου συνδυασμού. Οι δύο «μονομάχοι» πάντως πήραν σχετικά λίγους επιπλέον ψήφους στον δεύτερο γύρο: 743 ο κ. Χριστοδουλόπουλος και 160 ο κ. Λυμπέρης.